Tο EYZHN είναι ένα πρόγραμμα του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου το οποίο υλοποιείται σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας & Θρησκευμάτων, που στοχεύει στη διασφάλιση της υγιούς ανάπτυξης των παιδιών και των εφήβων μέσα από την υιοθέτηση ισορροπημένων συνηθειών διατροφής και σωματικής δραστηριότητας.
Μια από τις σημαντικότερες δράσεις του ΕΥΖΗΝ, αυτή της αξιολόγησης της σωματικής διάπλασης, της φυσικής κατάστασης και των συνηθειών διατροφής και σωματικής δραστηριότητας των μαθητών, διενεργείται στα σχολεία με την ευγενική χορηγία της ΟΠΑΠ Α.Ε.
Το πρόγραμμα αξιολόγησης της σωματικής διάπλασης, της φυσικής κατάστασης και των συνηθειών διατροφής και σωματικής δραστηριότητας, απευθύνεται στους μαθητές όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων και περιλαμβάνει:
- Αξιολόγηση σωματικής διάπλασης
- Αξιολόγηση φυσικής κατάστασης
- Αξιολόγηση των συνηθειών διατροφής και της σωματικής δραστηριότητας (μέσω ηλεκτρονικής συμπλήρωσης ερωτηματολογίου στα εργαστήρια πληροφορικής των σχολείων)
Οδηγίες για την διεξαγωγή των μετρήσεων μπορείτε να βρείτε στην ενότητα «Χρήσιμο Υλικό».
Το σύνολο των αξιολογήσεων (ανθρωπομετρία, σωματική δραστηριότητα, φυσική κατάσταση και ερωτηματολόγιο) θα εισαχθεί στη Διαδικτυακή Πλατφόρμα του προγράμματος .
Οι μετρήσεις πραγματοποιούνται σε όλους/ες τους/τις μαθητές/τριες που έχουν δικαίωμα συμμετοχής στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής (δηλαδή διαθέτουν Α.Δ.Υ.Μ. σε ισχύ, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις) και έχουν προσκομίσει την ενυπόγραφη δήλωση γονέα /κηδεμόνα (μπορείτε να τις βρείτε στην ενότητα «Χρήσιμο Υλικό).
Για την πρώτη πρόσβαση στην Διαδικτυακή πλατφόρμα υπεύθυνος είναι ο Διευθυντής του σχολείου.
Μετά την ολοκλήρωση της εισαγωγής του συνόλου των μετρήσεων κάθε παιδιού θα γίνεται αυτόματη επεξεργασία των δεδομένων και θα δημιουργείται μονοσέλιδη Ατομική Αναφορά για κάθε μαθητή με τα αποτελέσματα των αξιολογήσεων. Οι αναφορές θα πρέπει να εκτυπωθούν και να παραδοθούν στους μαθητές ή στους γονείς τους σε κλειστό φάκελο στο πλαίσιο εκδήλωσης στο σχολείο.
Για τη διασφάλιση των προσωπικών δεδομένων των μαθητών, η καταγραφή των μετρήσεων των μαθητών στην ηλεκτρονική φόρμα δεν θα εμπεριέχει κανένα προσωπικό στοιχείο και ο μαθητής θα παίρνει ένα τυχαίο μοναδικό αριθμό τον οποίο θα δημιουργεί ο εκπαιδευτικός κατ΄ επιλογή για κάθε μαθητή και όχι με τη χρήση του πραγματικού Αριθμού Μητρώου του μαθητή.
Το πρόγραμμα ΕΥΖΗΝ υλοποιείται με βάση τρεις άξονες: την αξιολόγηση παραμέτρων υγείας σε παιδιά και έφηβους, την ενημέρωση & επιμόρφωση μαθητών, γονέων, εκπαιδευτικών και φορέων, καθώς και την παρέμβαση στο σχολείο, την οικογένεια και το σύνολο της κοινωνίας.
Η αξιολόγηση πραγματοποιείται μέσω της καταγραφής των σωματομετρικών χαρακτηριστικών (ύψος, βάρος και περίμετρος μέσης), της σωματικής δραστηριότητας και της φυσικής κατάστασης των μαθητών. Οι δείκτες σωματικής διάπλασης και φυσικής κατάστασης στην παιδική ηλικία αποτελούν διαγνωστικά κριτήρια για τη φυσιολογική ανάπτυξη, αλλά και το επίπεδο υγείας των παιδιών και εφήβων στο πλαίσιο της πρωτοβάθμιας φροντίδας. Η παρακολούθηση της διαχρονικής εξέλιξης των δεικτών αυτών, μέσω της ατομικής αναφοράς μαθητή, συμβάλλει στην έγκαιρη πρόληψη νόσων, όπως η παχυσαρκία, αλλά και στον εντοπισμό των παιδιών εκείνων που βρίσκονται σε κίνδυνο μη φυσιολογικής ανάπτυξης, λόγω ανεπαρκούς σίτισης ή απουσίας σωματικής δραστηριότητας. Και αυτό, διότι η διαχρονική παρακολούθηση δίνει σημαντικές πληροφορίες για την «τάση» ανάπτυξης του παιδιού, όχι μόνο για τη διατροφική του κατάσταση τη στιγμή της αξιολόγησης.
Επιπρόσθετα, το πρόγραμμα μέσω της έγκαιρης πρόληψης και παρέμβασης σε παιδιά όπου εμφανίζουν υψηλά ποσοστά υπερβάλλοντος βάρους, μπορεί να συμβάλλει έμμεσα στη διατήρηση της ψυχικής τους υγείας. Όπως ήδη γνωρίζουμε η αρνητική εικόνα σώματος, κυρίως στα παιδιά και τους εφήβους, μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ψυχολογία και τα συναισθήματά τους, κάτι το οποίο μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία αλλά και την ομαλή ανάπτυξη του οργανισμού.
Τέλος, τα αποτελέσματα από την αξιολόγηση των μαθητών αξιοποιούνται και ως προς την κατεύθυνση του σχεδιασμού προγραμμάτων παρέμβασης σε περιοχές της Ελλάδας όπου παρατηρούνται υψηλά ποσοστά υπέρβαρου ή παχυσαρκίας.
Συνεπώς, η διαχρονική παρακολούθηση των μαθητών της χώρας μπορεί να συμβάλει σημαντικά τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο στη διαφύλαξη της υγείας των παιδιών και των εφήβων.
Παρακάτω παρατίθενται διευκρινιστικές πληροφορίες για την εφαρμογή του προγράμματος αξιολόγησης του ΕΥΖΗΝ στα σχολεία, οι οποίες βασίζονται σε ερωτήσεις που έχουν τεθεί κατά τη διάρκεια όλων των ετών υλοποίησης του προγράμματος.
Το ΕΥΖΗΝ ΔΕΝ είναι έρευνα, αλλά πρόγραμμα του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, το οποίο υλοποιείται σε συνεργασία με τo Υπουργείo Παιδείας, Έρευνας & Θρησκευμάτων, για παροχή πολύτιμων πληροφοριών στους γονείς σχετικά με την υγεία των παιδιών τους.
Το πρόγραμμα ΕΥΖΗΝ στοχεύει στη διασφάλιση της υγιούς ανάπτυξης των παιδιών και των εφήβων μέσα από την υιοθέτηση ισορροπημένων συνηθειών διατροφής και σωματικής δραστηριότητας και περιλαμβάνει διάφορες δραστηριότητες στο επίπεδο της Πρωτοβάθμιας φροντίδας, οι οποίες αποσκοπούν στην προσφορά γνώσεων, την καλλιέργεια δεξιοτήτων και τη δημιουργία υπηρεσιών για το παιδί, το σχολείο αλλά και την οικογένεια, με άξονα τη διαμόρφωση μιας υγιεινής στάσης ζωής.
Μια απο τις σημαντικότερες δράσεις του προγράμματος ΕΥΖΗΝ, αυτή της αξιολόγησης της σωματικής διάπλασης, της φυσικής κατάστασης και των συνηθειών διατροφής και σωματικής δραστηριότητας των μαθητών, υλοποιείται μέσω των εκπαιδευτικών στα σχολεία όλης της χώρας, έχοντας ως στόχο την ενημέρωση των γονέων για το ρυθμό ανάπτυξης αλλά και τη διατροφική και φυσική κατάσταση των παιδιών τους, με βάση την ετήσια «Ατομική Αναφορά Ανάπτυξης, Διατροφής και Φυσικής Κατάστασης Μαθητή».
Η πρόσβαση όλων των μαθητών και των γονέων σε πολύτιμες υπηρεσίες που αφορούν την υγεία τους – ακόμα και σε περιπτώσεις όπου η πρόσβαση δεν θα ήταν εφικτή λόγω γεωγραφικών, οικονομικών ή άλλων περιορισμών, μπορεί να συμβάλλει στην πρόληψη και έγκαιρη αντιμετώπιση παραγόντων κινδύνου για την υγεία των παιδιών και των εφήβων.
Ο διευθυντής πραγματοποιεί την εγγραφή του σχολείου στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του προγράμματος εισάγοντας έναν κωδικό, γνωστό μόνο στον ίδιο. Ο διευθυντής ή/και οι εκπαιδευτικοί που υλοποιούν το πρόγραμμα, είναι οι μόνοι που έχουν πρόσβαση στους λογαριασμούς των σχολείων και τα στοιχεία και τις καταχωρήσεις των μαθητών.
Η καταχώρηση των στοιχείων και των μετρήσεων πραγματοποιείται από τους αρμόδιους εκπαιδευτικούς, με την χρήση ενός κωδικού για κάθε μαθητή, ο οποίος δημιουργείται και δίνεται από τον διευθυντή του κάθε σχολείου ή/και τους αρμόδιους εκπαιδευτικούς, χωρίς να χρησιμοποιούνται τα ονόματά ή άλλα στοιχεία των μαθητών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα.
Με την εισαγωγή των δεδομένων στη βάση, δημιουργούνται ΑΥΤΟΜΑΤΑ και χωρίς την παρέμβαση τρίτων, οι ατομικές αναφορές για κάθε μαθητή, οι οποίες περιέχουν:
α) την κατάταξή του σύμφωνα με τη σωματική του διάπλαση,
β) το επίπεδο των διατροφικών συνηθειών και
γ) το επίπεδο της σωματικής του δραστηριότητας και της φυσικής του κατάστασης.
Οι ατομικές αναφορές στη συνέχεια εκτυπώνονται από τον Διευθυντή του σχολείου, ο οποίος και θα πρέπει να τις δώσει στους γονείς/κηδεμόνες των μαθητών σε κλειστό φάκελλο. Οι αναφορές μπορεί να «σωθούν» στον υπολογιστή του σχολείου, σε στικάκι ή CD και να εκτυπωθούν ακόμα και μετά την λήξη του προγράμματος ΕΥΖΗΝ ή μπορεί να απεσταλλούν σε ηλεκτρονική μορφή στους γονείς των μαθητών που συμμετείχαν στο πρόγραμμα, σε περίπτωση που το σχολείο δεν διαθέτει εκτυπωτή ή μελάνια.
Τα δεδομένα που καταχωρούνται στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του προγράμματος, αποθηκεύονται στο Server του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και θρησκευμάτων, χωρίς να είναι δυνατή οποιαδήποτε αλλαγή ή/και πρόσβαση στις καταχωρήσεις και τους λογαριασμούς των σχολείων.
Στη συνέχεια τα δεδομένα εξάγονται σε αρχεία excel και πραγματοποιείται η στατιστική ανάλυση και επεξεργασία, ξεχωριστά για κάθε σχολικό έτος που έλαβε χώρα το πρόγραμμα. Τα αρχεία αυτά περιέχουν μόνο τα αποτελέσματα των σωματομετρήσεων, τα αθλητικά τεστ και τις απαντήσεις στα ερωτηματολόγια διατροφής και φυσικής κατάστασης, χωρίς να αναφέρεται πουθενά ο αριθμός με τον οποίο είναι καταχωρημένος ο κάθε μαθητής. Κατά συνέπεια κατά την επεξεργασία των αποτελεσμάτων δεν είναι δυνατόν να διασταυρωθεί ποια δεδομένα αντιστοιχούν σε κάθε μαθητή.
Οι μετρήσεις που πραγματοποιούνται κατά την υλοποίηση του προγράμματος αξιολόγησης στα σχολεία είναι:
- Σωματομετρήσεις (Ύψος, Βάρος, Περίμετρος Μέσης) &
- Τεστ Φυσικής Κατάστασης (Παλίνδρομο τεστ αντοχής 20 μέτρων, Άλμα σε μήκος χωρίς φορά, Αναδιπλώσεις σε 30 δευτερόλεπτα, Παλίνδρομο τεστ ταχύτητας 10 Χ 5 μέτρων, Δίπλωση από καθιστή θέση με τεντωμένα γόνατα)
Όπως γίνεται κατανοητό δεν υπάρχει καμία επικινδυνότητακατά την υλοποίηση των ανθρωπομετρήσεων. Όσον αφορά στα τεστ φυσικής κατάστασης, μπορούν να πραγματοποιηθούν από όλους τους μαθητές που συμμετέχουν στο μάθημα της φυσικής αγωγής (δηλαδή διαθέτουν Α.Δ.Υ. σε ισχύ).
Για τη συμμετοχή στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής ζητείται η κατάλληλη Ιατρική Βεβαίωση. Εφόσον λοιπόν οι μαθητές έχουν πραγματοποιήσει όλες τις απαραίτητες, για την συμμετοχή στο μάθημα της φυσικής Αγωγής, εξετάσεις και διαθέτουν Α.Δ.Υ. σε ισχύ, μπορούν να συμμετέχουν και στα τεστ φυσικής κατάστασης που πραγματοποιούνται στα σχολεία από τους καθηγητές Φυσικής Αγωγής, χωρίς να είναι απαραίτητη η παρουσία κάποιου γιατρού (όπως συμβαίνει και στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής).