Το Πρόγραμμα «Αξιολόγηση Σωματικής Διάπλασης, Διατροφικών Συνηθειών και Σωματικής Δραστηριότητας Μαθητών», το οποίο αποτελεί έναν από τους τρεις κύριους άξονες του προγράμματος ΕΥΖΗΝ (Εθνική δράση Υγείας για τη ΖωΗ των Νέων), υλοποιείται από το 2012 σε όλα τα σχολεία της Ελλάδας με την ευγενική χορηγία της ΟΠΑΠ Α.Ε., με στόχο τη διαχρονική καταγραφή και αξιολόγηση διαφόρων παραμέτρων υγείας του μαθητικού πληθυσμού. Παράλληλα, το πρόγραμμα ΕΥΖΗΝ, μέσα από άλλες δράσεις, παρέχει στο κοινό διαρκή ενημέρωση και εκπαίδευση σε θέματα διατροφής και σωματικής δραστηριότητας, και παρεμβαίνει στο σχολείο, την οικογένεια και το σύνολο της κοινωνίας, έχοντας ως κύριο στόχο τη διασφάλιση της υγιούς ανάπτυξης του παιδικού και εφηβικού πληθυσμού της χώρας.
Αποτελέσματα Προγράμματος
«Αξιολόγηση Σωματικής Διάπλασης, Διατροφικών Συνηθειών και Σωματικής Δραστηριότητας Μαθητών»
Το Πρόγραμμα υλοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία κατά τα σχολικά έτη 2012-13 και 2013-14, καταγράφοντας και αξιολογώντας παραμέτρους υγείας περίπου 900.000 μαθητών όλων των σχολικών βαθμίδων (Νηπιαγωγεία, Δημοτικά, Γυμνάσια και Λύκεια). Για τη συντριπτική πλειονότητα των μαθητών (95%) εκδόθηκε «Ατομική Αναφορά Ανάπτυξης, Διατροφής και Φυσικής Κατάστασης Μαθητή», η οποία παραδόθηκε στους γονείς τους με στόχο την ενημέρωση και ευαισθητοποίησή τους σχετικά με την κατάσταση υγείας των παιδιών τους. Αναλυτικότερα, από την αξιολόγηση των χαρακτηριστικών των μαθητών κατά τα σχολικά έτη 2012-13 και 2013-14 προέκυψε ότι:
το 30% των μαθητών είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, με τα υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας να παρατηρούνται στα αγόρια σε σχέση με τα κορίτσια, στις ηλικίες 7-10 ετών (προεφηβική περίοδος) και στη νησιωτική και τη Βόρεια Ελλάδα,
το 60-65% των μαθητών εμφανίζει μη ικανοποιητικές διατροφικές συνήθειες, δηλαδή χαμηλή προσκόλληση στη Μεσογειακή δίαιτα, ενώ προοδευτικά από το Δημοτικό στο Λύκειο η ποιότητα των διατροφικών επιλογών των μαθητών φαίνεται να μειώνεται σημαντικά και στα δύο φύλα,
το 30-50% των μαθητών δεν εμφανίζει ικανοποιητικά επίπεδα σωματικής δραστηριότητας, τα αγόρια είναι περισσότερο σωματικά δραστήρια και έχουν καλύτερη φυσική κατάσταση σε σχέση με τα κορίτσια, ωστόσο δαπανούν περισσότερο χρόνο σε καθιστικές δραστηριότητες.
Επιπλέον, ο μεγάλος όγκος των δεδομένων του Προγράμματος έχει επιτρέψει να δημιουργηθούν νόρμες σωματικής διάπλασης και – για πρώτη φορά – νόρμες φυσικής κατάστασης για τον παιδικό και εφηβικό πληθυσμό της χώρας, οι οποίες θα δημοσιευθούν σύντομα.
Άλλες δράσεις Προγράμματος
«Αξιολόγηση Σωματικής Διάπλασης, Διατροφικών Συνηθειών και Σωματικής Δραστηριότητας Μαθητών»
Με στόχο την υποστήριξη του Προγράμματος αλλά και την ενημέρωση του κοινού σε θέματα που αφορούν τη διατροφή, τη σωματική δραστηριότητα και την ανάπτυξη στην παιδική και εφηβική ηλικία, δημιουργήθηκεενημερωτικό και εκπαιδευτικό υλικό, το οποίο απευθύνεται σε:
εκπαιδευτικούς (έντυπο «Οδηγός Αξιολόγησης Σωματικής Διάπλασης και Φυσικής Κατάστασης» και βίντεο με αναλυτικές οδηγίες για τη διεξαγωγή των ανθρωπομετρήσεων και των δοκιμασιών φυσικής κατάστασης),
γονείς («Οδηγός Διατροφής και Φυσικής Δραστηριότητας για Παιδιά»),
εφήβους («Ανάπτυξη, Διατροφή & Σωματική Δραστηριότητα κατά την Εφηβεία»).
Το υλικό αυτό φιλοξενείται στην ιστοσελίδα του Προγράμματος, η απήχηση της οποίας είναι εξαιρετικά υψηλή και ανέρχεται κατά μέσο όρο στις 1.000 επισκέψεις ανά ημέρα, ενώ αγγίζει τις 9.000 επισκέψεις ανά ημέρα σε περιόδους αιχμής.
Επιπλέον, με στόχο τη διάχυση των αποτελεσμάτων του Προγράμματος αλλά και τη σχετική ενημέρωση και επιμόρφωση εκπαιδευτικών και επαγγελματιών υγείας, τα αποτελέσματα του Προγράμματος για τα σχολικά έτη 2012-13 και 2013-14:
κοινοποιήθηκαν σε όλα τα σχολεία της χώρας, στις Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, σε ενώσεις γονέων και κηδεμόνων, καθώς και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, με αποτέλεσμα την έως τώρα αναπαραγωγή τους σεπερισσότερα από 500 έντυπα και ηλεκτρονικά δημοσιεύματα,
παρουσιάσθηκαν σε επιστημονικές εκδηλώσεις, όπως οι Ημερίδες Ενημέρωσης Σχολικών Συμβούλων Φυσικής Αγωγής για τα έτη 2013 και 2014, καθώς και σε ελληνικά και παγκόσμια συνέδρια, όπως η Ημερίδα του ΕΥΖΗΝ με τίτλο «Απολογισμός 7ετίας και καινοτόμες εφαρμογές στην πρόληψη και προαγωγή της υγείας των μαθητών» που διοργανώθηκε το 2014 στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, και το Παγκόσμιο Forum Educasport που διοργανώθηκε το 2013 στο Παρίσι και είχε απήχηση σε ιδρύματα, σχολεία, τοπικές και περιφερειακές αρχές, αθλητές αλλά και επιστήμονες υγείας από όλον τον κόσμο.
Δράσεις του Προγράμματος ΕΥΖΗΝ
Πέρα από τη διαχρονική καταγραφή και αξιολόγηση παραμέτρων υγείας του μαθητικού πληθυσμού στο πλαίσιο του Προγράμματος «Αξιολόγηση Σωματικής Διάπλασης, Διατροφικών Συνηθειών και Σωματικής Δραστηριότητας Μαθητών», το Πρόγραμμα ΕΥΖΗΝ έχει προβεί σε πληθώρα δράσεων ενημέρωσης και παρέμβασης την τελευταία διετία, έχοντας ως σκοπό τη διασφάλιση της υγιούς ανάπτυξης του παιδικού και εφηβικού πληθυσμού της χώρας μέσα από την υιοθέτηση ισορροπημένων συνηθειών διατροφής και σωματικής δραστηριότητας. Συγκεκριμένα:
Γράφτηκαν περισσότερα από 100 ενημερωτικά άρθρα με επίκαιρα θέματα διατροφής και σωματικής δραστηριότητας κατά την παιδική και εφηβική ηλικία, με στόχο την ενημέρωση του κοινού.
Δημιουργήθηκαν βίντεο με χρήσιμες συμβουλές για υγιή ανάπτυξη, ισορροπημένη διατροφή και επαρκή σωματική δραστηριότητα που απευθύνονται σε παιδιά και γονείς.
Έγιναν παρουσιάσεις με περιεχόμενο σχετικό με τη διατροφή και τη σωματική δραστηριότητα σε περίπου 120 σχολεία, δηλαδή σε περίπου 6.000 μαθητές, και έχουν προγραμματιστεί ήδη σε άλλα 50 σχολεία για το τρέχον σχολικό έτος.
Σχεδιάστηκε ένα πρόγραμμα διαδικτυακής τηλεκπαίδευσης (e-learning), το οποίο προσφέρεται χωρίς κόστος σε όλους τους εκπαιδευτικούς της χώρας με στόχο την επιμόρφωσή τους σε θέματα διατροφής, σωματικής δραστηριότητας και υγείας.
Πραγματοποιήθηκε συνεργασία με το Κοινωνικό Σχολείο στο πλαίσιο του άξονα «Διατροφή».
Πραγματοποιήθηκαν δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού σε θέματα ισορροπημένης διατροφής, σωματικής δραστηριότητας, πρόληψης της παχυσαρκίας και γενικότερα προαγωγής της υγείας του παιδικού πληθυσμού, όπως η εκδήλωση «Διατροφή και Υγεία», η οποία πραγματοποιήθηκε στο μετρό του Συντάγματος σε συνεργασία με την Ελληνική Διατροφολογική Εταιρεία, και η εκδήλωση με τίτλο «Βάλε τρίποντο στην υγεία», η οποία πραγματοποιήθηκε στο ΣΕΦ σε συνεργασία με το Κοινωνικό Σχολείο. Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων αυτών ενημερώθηκαν περισσότερα από 5.000 άτομα για τις δράσεις του Προγράμματος,μέσω έντυπου ενημερωτικού υλικού.
Δημιουργήθηκε εκπαιδευτικό υλικό, με σκοπό τη χρήση του από τους εκπαιδευτικούς για τη βελτίωση των συνηθειών διατροφής και σωματικής δραστηριότητας των μαθητών τους στο πλαίσιο παγκόσμιων ημερών, όπως η παγκόσμια ημέρα κατά της παιδικής παχυσαρκίας και η παγκόσμια ημέρα κατά του παιδικού καρκίνου, αλλά και ειδικά για μαθητές Νηπιαγωγείου.
Έγινε επιμέλεια ολοκληρωμένου υλικού αγωγής υγείας που δημιουργήθηκε από τη Σχολή Επιστημών Υγείας και Αγωγής του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου και παροχή του σε εκπαιδευτικούς, με στόχο την εφαρμογή του στην τάξη για τη βελτίωση των συνηθειών διατροφής και σωματικής δραστηριότητας των μαθητών τους.
Δημιουργήθηκε δίκτυο επιστημόνων υγείας στην περιοχή της Αττικής, με στόχο την ενίσχυση των δράσεων του Προγράμματος στα σχολεία της Αττικής.
Μελλοντικές δράσεις του Προγράμματος ΕΥΖΗΝ για τα έτη 2016-2018
Το Πρόγραμμα ΕΥΖΗΝ σχεδιάζει νέες δράσεις στο πλαίσιο της πολύπλευρης παρέμβασής του στους μαθητές, την εκπαιδευτική κοινότητα και την κοινωνία. Συγκεκριμένα προγραμματίζεται:
Η δημιουργία ηλεκτρονικών δραστηριοτήτων και διαδραστικών παιχνιδιών για παιδιά και η φιλοξενία τους στην ιστοσελίδα του Προγράμματος, με στόχο τη βελτίωση των συνηθειών διατροφής και σωματικής τους δραστηριότητας.
Ο σχεδιασμός και η παροχή προς τους εκπαιδευτικούς νέου υλικού αγωγής υγείας για τη βελτίωση των συνηθειών διατροφής και άσκησης των μαθητών στα σχολεία της χώρας.
Ο σχεδιασμός και η εφαρμογή ενός καινοτόμου προγράμματος αγωγής υγείας σε περιοχές της Ελλάδας με υψηλά ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας και λιποβαρούς, με έμφαση στη βελτίωση συνηθειών διατροφής και σωματικής δραστηριότητας ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες του παιδικού πληθυσμού της κάθε περιοχής.
Ο σχεδιασμός προγραμμάτων διαδικτυακής τηλεκπαίδευσης που θα απευθύνονται σε γονείς και μαθητές, με στόχο τη βελτίωση των συνηθειών τρόπου ζωής της ελληνικής οικογένειας και την προαγωγή της υγείας των παιδιών, καθώς και σε επιστήμονες υγείας που εργάζονται σε ιδρύματα, ή φορείς δημόσιας υγείας που έχουν ως επίκεντρο τον παιδικό και εφηβικό πληθυσμό.
Η δημοσίευση επιστημονικών άρθρων σχετικά με τη σωματική διάπλαση, τη διατροφή και τη σωματική δραστηριότητα παιδιών και εφήβων, τόσο στα μέσα μαζικής ενημέρωσης με στόχο την ενημέρωση του κοινού όσο και σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά με στόχο τη διάχυση των αποτελεσμάτων του Προγράμματος στην επιστημονική κοινότητα.
Η επέκταση του δικτύου επιστημόνων υγείας του Προγράμματος σε πανελλήνιο επίπεδο, με στόχο τη διάχυση των αποτελεσμάτων του και την ενίσχυση των δράσεών του σε όλη τη χώρα.
Aπολογισμός Προγράμματος Αξιολόγησης για τα σχολικά έτη 2012-2014
